رشد و رویش دندان‌ها یکی از مراحل اساسی در تکامل کودکان است که معمولاً در یک بازه زمانی مشخص اتفاق می‌افتد. با این حال، برخی کودکان ممکن است با تأخیر در رویش دندان‌ها مواجه شوند که این مسئله می‌تواند نگرانی‌هایی برای والدین ایجاد کند. در این مطلب از دندانپزشکی اطفال آرت دنتال دلایل احتمالی این تأخیر و روش‌های مدیریت و پیشگیری از آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

خبر خوب: هزینه ایمپلنت اشترومن رو میتونی قسطی پرداخت کنی!!🦷

دندان های شیری و اهمیت آن ها

دندان‌های شیری مجموعه‌ای شامل ۲۰ دندان هستند که در سال‌های ابتدایی زندگی کودک ظاهر می‌شوند. این دندان‌ها به‌طور طبیعی در فرآیند رشد کودک جای خود را به دندان‌های دائمی می‌دهند و معمولاً بین سنین ۶ تا ۱۲ سالگی شروع به افتادن می‌کنند. اولین دندان‌های شیری معمولاً از حدود ۶ ماهگی در دهان کودک نمایان می‌شوند و تا سن ۲.۵ تا ۳ سالگی رویش آن‌ها کامل می‌شود.

اهمیت این دندان‌ها به‌مرور در جامعه بیشتر شناخته شده است، زیرا نقشی حیاتی در تغذیه، تکلم و حفظ فضای مناسب برای رویش دندان‌های دائمی ایفا می‌کنند. این دندان‌ها مسیر رشد دندان‌های دائمی را هدایت کرده و از نامرتبی و کمبود فضای آن‌ها در آینده جلوگیری می‌کنند.

در دوره‌ای که دندان‌های شیری و دائمی به‌طور هم‌زمان در دهان کودک وجود دارند، احتمال پوسیدگی دندان‌های دائمی تازه‌رویش‌یافته افزایش می‌یابد. بنابراین، در این مرحله باید مراقبت ویژه‌ای از سلامت دهان و دندان کودک انجام شود تا از مشکلات بعدی جلوگیری گردد.

از دَم قسط؟؟ هم مشاوره رایگان هم ایمپلنت سوئیسی قسطی! فقط با کلینیک تخصصی آرت دنتال

دلایل تأخیر در رویش دندان های کودکان

در برخی موارد دیر روییدن دندان‌ها می‌تواند یک ویژگی ارثی باشد که از والدین به کودک منتقل می‌شود. اگر شما یا دیگر اعضای خانواده در دوران کودکی دیرتر از حد معمول دندان درآورده‌اید، احتمال دارد که فرزندتان نیز با همین تأخیر مواجه شود. در صورتی که تأخیر در رویش دندان بدون وجود مشکل پزشکی یا رشدی خاصی باشد جای نگرانی نیست.

ایمپلنت زایگوما یا زیگوماتیک چیست و چه کاربردی دارد؟

با این حال در برخی موارد، تأخیر در رشد دندان‌ها می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات سلامتی باشد. برای مثال نوزادانی که زودتر از موعد متولد شده‌اند معمولاً دندان‌هایشان دیرتر از حد معمول رویش پیدا می‌کند و ممکن است دچار نقص مینای دندان نیز باشند. یکی دیگر از دلایل تأخیر در رویش دندان، سوءتغذیه و کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی به‌ویژه کلسیم و ویتامینD  است.

همچنین این مشکل می‌تواند به اختلالات هورمونی مانند کم‌کاری تیروئید مرتبط باشد. کم‌کاری تیروئید می‌تواند علاوه بر تأخیر در رشد دندان‌ها علائمی مانند ضعف، خستگی، سردرد، سفتی مفاصل، تأخیر در راه رفتن و صحبت کردن و حتی افزایش وزن را نیز به همراه داشته باشد. در ادامه برخی عوامل را بررسی می‌کنیم:

1. عوامل ارثی

اگر در خانواده شما سابقه دندان درآوردن دیرهنگام وجود داشته باشد، احتمال دارد که فرزندتان نیز با این تأخیر مواجه شود. در واقع ژنتیک نقش مهمی در زمان‌بندی رویش دندان‌های کودکان ایفا می‌کند. بنابراین، اگر شما یا همسرتان در کودکی دیرتر از حد معمول دندان درآورده‌اید، این ویژگی ممکن است به فرزندتان نیز منتقل شود. می‌توانید از والدین یا خویشاوندان خود درباره این موضوع سؤال کنید، زیرا اگر چنین مسئله‌ای در خانواده وجود داشته باشد، احتمالاً یکی از علل تأخیر در رویش دندان‌های کودک شما نیز همین است. علاوه بر این برخی ناهنجاری‌های ژنتیکی نادر مانند آملوژنز ایمپرفکتا Amelogenesis Imperfecta) و اودونتودیسپلازی منطقه‌ایRegional Odontodysplasia)  می‌توانند منجر به تأخیر در رویش و بدشکلی دندان‌ها شوند.

2. سوء تغذیه

یکی از دلایل مهم تأخیر در رویش دندان‌ها کمبود مواد مغذی مورد نیاز برای رشد دندان و استخوان است. اگر کودک به میزان کافی شیر مادر دریافت نکند یا شیر خشک مورد استفاده نتواند تمام مواد مغذی لازم را تأمین کند، احتمال دارد که دندان‌های او دیرتر از حد معمول ظاهر شوند. شیر مادر سرشار از کلسیم است که برای رشد دندان‌ها و استخوان‌ها ضروری است.

همچنین تغذیه نوزاد باید حاوی مواد مغذی مانند کلسیم، فسفر و ویتامین‌های A، C  و D  باشد که در رشد کلی بدن و تقویت سیستم ایمنی نقش دارند. کلسیم به‌ویژه برای داشتن دندان‌های سالم و قوی بسیار حیاتی است. بنابراین، اگر کودک مواد مغذی کافی دریافت نکند احتمال تأخیر در رویش دندان‌ها افزایش می‌یابد.

3. کم کاری تیروئید

کم‌کاری تیروئید یکی از اختلالات هورمونی است که می‌تواند بر روند طبیعی رشد کودک تأثیر بگذارد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید نتواند به میزان کافی هورمون تیروئید تولید کند. هورمون‌های تیروئیدی تأثیر مستقیمی بر عملکردهای مختلف بدن از جمله ضربان قلب، متابولیسم و تنظیم دمای بدن دارند.

در کودکانی که دچار کم‌کاری تیروئید هستند، ممکن است تأخیر در برخی مراحل مهم رشد، مانند راه رفتن، صحبت کردن و دندان درآوردن مشاهده شود. این اختلال همچنین می‌تواند علائمی مانند خستگی، ضعف، سردی بدن و کندی در رشد جسمی را به همراه داشته باشد.

مراحل کمک به دندان درآوردن کودکان

یکی از اولین نشانه‌های رویش دندان‌های شیری در نوزادان افزایش ترشح بزاق است که ممکن است باعث قرمزی و تحریک پوست اطراف دهان و چانه شود. در چنین شرایطی باید صورت نوزاد را با یک پارچه نرم و استریل به‌آرامی پاک کرد و برای جلوگیری از خشکی و التهاب از کرم‌های مرطوب‌کننده با ترکیبات طبیعی استفاده کرد.

برای کاهش ناراحتی ناشی از دندان درآوردن می‌توان لثه‌های کودک را با یک پارچه گازی تمیز که دور انگشت پیچیده شده ماساژ داد.

علاوه بر این، استفاده از کمپرس سرد نیز مفید است. برای این کار یک تکه یخ را در پارچه‌ای تمیز پیچیده و به‌آرامی روی لثه‌های کودک قرار دهید تا خارش و التهاب کاهش یابد و فرآیند رویش دندان راحت‌تر شود. یکی دیگر از روش‌های کمک به نوزاد استفاده از وسایل مخصوص دندان‌گیری است. این وسایل باید فاقد مواد پلاستیکی مضر و رنگ‌های شیمیایی باشند. همچنین، برخی مواد غذایی سفت مانند هویج می‌توانند به تسکین خارش لثه کمک کنند، اما باید تحت نظارت والدین استفاده شوند تا خطر خفگی نداشته باشند.

برخی از نوزادان هنگام دندان درآوردن رفتارهایی مانند کشیدن گوش‌ها و خاراندن گونه‌های خود را نشان می‌دهند. علت این رفتار دردی است که از لثه به نواحی اطراف، از جمله گوش و گونه‌ها منتقل می‌شود. برای کاهش این ناراحتی می‌توانید با ملایمت گونه‌ها و گوش‌های نوزاد را ماساژ دهید. در صورتی که با وجود تمام این اقدامات، درد و ناراحتی کودک کاهش نیابد بهتر است با پزشک متخصص مشورت شود. پزشک می‌تواند بر اساس وضعیت کودک استفاده از ژل‌های دندانی، شربت‌های مسکن یا شیاف‌های مناسب را توصیه کند.

عواقب رویش دیر هنگام یا عدم رشد دندان های دائمی

رشد دندان‌های دائمی یک مرحله مهم در سلامت دهان و دندان کودکان است. اگر این دندان‌ها به‌موقع ظاهر نشوند والدین باید علت این تأخیر را بررسی کنند، زیرا ممکن است مشکلاتی به دنبال داشته باشد که از دوران کودکی تا بزرگسالی بر سلامت و زیبایی فرد تأثیر بگذارد. برخی از مهم‌ترین عوارض عدم رویش دندان‌های دائمی عبارت‌اند از:

1. نامرتبی و جا به جایی دندان ها

اگر دندان‌های دائمی در زمان مناسب و در محل صحیح خود رشد نکنند یا به‌طور کلی بیرون نیایند، ممکن است دندان‌های مجاور به سمت فضای خالی حرکت کنند. این تغییر موقعیت می‌تواند باعث نامرتبی دندان‌ها، افزایش فاصله بین آن‌ها یا جلو و عقب بودن غیرطبیعی دندان‌ها شود. در نتیجه ممکن است نیاز به درمان‌های ارتودنسی برای اصلاح این ناهنجاری‌ها وجود داشته باشد.

2. مشکلات در عملکرد دندان ها

عدم رشد دندان‌های دائمی می‌تواند عملکرد صحیح دندان‌ها را مختل کند. اگر دندان‌های دائمی به‌موقع درنیایند، ممکن است کودک در جویدن غذا و تلفظ صحیح کلمات دچار مشکل شود. علاوه بر این، فشار نامتعادل روی سایر دندان‌ها ممکن است باعث درد، التهاب یا حتی ترک‌خوردگی دندان‌های مجاور شود.

سخن پایانی

آگاهی از زمان رویش دندان‌های دائمی و علت تأخیر در رشد آن‌ها اهمیت زیادی دارد، زیرا هرگونه اختلال در این روند می‌تواند سلامت دهان و دندان کودک را به خطر بیندازد. برای تشخیص علت و انتخاب روش درمان مناسب، لازم است که کودک توسط دندانپزشک معاینه شود. همچنین در صورت نگرانی درباره تأخیر در رویش دندان‌های دائمی، مراجعه به متخصص دندانپزشکی کودکان ضروری است تا با بررسی دقیق، بهترین راهکار درمانی ارائه شود.