پلاک دندانی یکی از مشکلات رایج در میان کودکان است که می‌تواند به بروز پوسیدگی دندان‌ها و بیماری‌های لثه منجر شود. این مسئله در کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که دندان‌های شیری و دائمی در حال رشد و تکامل هستند و هر گونه آسیب به آن‌ها می‌تواند تاثیرات منفی طولانی‌مدتی بر سلامت دهان و دندان‌های کودک بگذارد. در این مطلب از کلینیک دندانپزشکی آرت دنتال به علل ایجاد پلاک دندانی، راه‌های پیشگیری از آن و روش‌های درمانی مناسب برای کنترل و کاهش این مشکل می‌پردازیم.
چه عواملی باعث ایجاد پلاک روی دندان می شود؟
پلاک دندانی در اثر واکنش‌های شیمیایی که در محیط دهان رخ می‌دهد شکل می‌گیرد. برای تشکیل پلاک ترکیبی از باکتری‌ها، کربوهیدرات‌ها، بزاق و ذرات باقی‌مانده غذا لازم است. از آنجا که کربوهیدرات‌ها در بسیاری از مواد غذایی حتی خوراکی‌های سالمی مانند میوه‌ها و سبزیجات وجود دارند، امکان تشکیل پلاک همیشه وجود دارد. با این حال، مصرف زیاد مواد قندی و خوراکی‌های شیرین مانند کلوچه و شکلات، احتمال تشکیل پلاک را افزایش می‌دهد.
فرآیند تشکیل پلاک از لحظه‌ای آغاز می‌شود که غذا در دهان جویده شده و به اجزای کوچکتری از جمله کربوهیدرات‌ها تجزیه می‌شود. این کربوهیدرات‌ها در تماس با باکتری‌های طبیعی دهان واکنش داده و اسیدی تولید می‌کنند. این اسید به‌تنهایی می‌تواند به مینای دندان آسیب برساند، اما مشکل زمانی جدی‌تر می‌شود که با بزاق و ذرات باقی‌مانده غذا ترکیب شود. این واکنش شیمیایی منجر به تشکیل لایه‌ای چسبنده و نسبتاً سخت روی سطح دندان‌ها می‌شود که همان پلاک دندانی است. در صورتی که این لایه به‌موقع و به‌درستی پاک نشود، می‌تواند مشکلات مختلفی برای سلامت دهان و دندان ایجاد کند.
از دَم قسط؟؟ هم مشاوره رایگان هم ایمپلنت سوئیسی قسطی! فقط با کلینیک تخصصی آرت دنتال
چگونه از ایجاد پلاک روی دندان جلوگیری کنیم؟
برای پیشگیری از تشکیل پلاک دندانی در کودکان، رعایت بهداشت دهان و دندان به‌طور منظم ضروری است. درست مانند بزرگسالان این کار شامل چند مرحله مهم می‌شود:
مسواک زدن منظم: به کودکان بیاموزید که روزانه دو بار، یک‌بار صبح پس از صبحانه و یک‌بار شب قبل از خواب، دندان‌های خود را با مسواک نرم و خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنند. هر بار مسواک زدن باید حداقل دو دقیقه طول بکشد تا تمام سطوح دندان‌ها به‌خوبی تمیز شوند.
استفاده از نخ دندان: تشویق کودکان به نخ دندان کشیدن روزانه، به‌ویژه قبل از خواب اهمیت زیادی دارد. این کار باعث می‌شود پلاک و باقی‌مانده غذاهایی که بین دندان‌ها گیر کرده و با مسواک تمیز نمی‌شوند به‌طور کامل از بین بروند.
استفاده از دهانشویه: به کودکان خود یاد دهید که پس از مسواک زدن شبانه از دهانشویه‌ای که حاوی فلوراید است استفاده کنند. این کار به تقویت مینای دندان و کاهش خطر پوسیدگی کمک می‌کند.
داشتن تغذیه مناسب: رژیم غذایی کودک تأثیر مستقیمی بر سلامت دندان‌های او دارد. مصرف مواد غذایی شیرین و نشاسته‌ای به‌ویژه قبل از خواب زمینه را برای رشد باکتری‌ها و تولید اسیدهای مخرب فراهم می‌کند. بنابراین، بهتر است مصرف این نوع خوراکی‌ها را محدود کرده و به جای آن‌ها غذاهای سالم‌تر را در برنامه غذایی کودک بگنجانید.
مراجعه منظم به دندانپزشک: ویزیت‌های دوره‌ای دندانپزشکی برای بررسی وضعیت دندان‌های کودک و انجام تمیزکاری حرفه‌ای ضروری است. مراجعه مرتب به دندانپزشک از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرده و سلامت دندان‌ها را تضمین می‌کند. علاوه بر این موارد رعایت نکات زیر نیز می‌تواند به حفظ سلامت دهان و دندان کودک کمک کند:
- از دادن شیشه شیر هنگام خوابیدن کودک خودداری کنید.
- نوشیدنی‌های شیرین به‌خصوص آبمیوه‌های صنعتی نباید نوشیدنی اصلی کودک باشند.
- آدامس بدون قند می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای کاهش پلاک و تحریک ترشح بزاق باشد.
- مسواک و خمیردندان متناسب با سن کودک را انتخاب کنید.
- نحوه صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را به کودک آموزش دهید.
ایمپلنت زایگوما یا زیگوماتیک چیست و چه کاربردی دارد؟
علائم پلاک دندان در کودکان
نشانه‌های اولیه:
در مراحل ابتدایی تشکیل پلاک، علائم ممکن است به‌طور ظریف و کم‌رنگ بروز کنند. برخی از نشانه‌های اولیه پلاک دندان عبارتند از:
- احساس چسبندگی در دهان: بعد از خوردن غذا دندان‌ها ممکن است حس چسبندگی پیدا کنند که به دلیل باقی‌ماندن پلاک روی آن‌ها است.
- بوی نامطبوع دهان: تجمع باکتری‌ها منجر به تولید ترکیبات شیمیایی می‌شود که موجب بوی بد دهان در کودکان می‌شود.
علائم پیشرفته:
اگر از پلاک دندانی به‌خوبی مراقبت نشود، علائم آن به‌طور قابل‌توجهی شدت می‌یابد که شامل موارد زیر می‌شوند:
- تغییر رنگ دندان‌ها: ممکن است لکه‌هایی سفید یا زرد روی دندان‌ها ظاهر شود که نشان‌دهنده تجمع پلاک است.
- التهاب و قرمزی لثه: باقی‌ماندن پلاک به‌طور مداوم می‌تواند باعث تورم، قرمزی و حتی خونریزی لثه شود. این مشکل ممکن است به عفونت‌های موضعی در لثه‌ها منجر گردد.
- افزایش حساسیت دندان‌ها: کودکان ممکن است هنگام تماس دندان‌ها با مواد سرد یا داغ، احساس حساسیت و درد داشته باشند.
تأثیر پلاک دندان بر سلامت دندان کودکان
پوسیدگی دندان: پلاک دندانی به‌عنوان محل مناسبی برای رشد باکتری‌ها به‌طور مستقیم در ایجاد پوسیدگی دندان‌ها نقش دارد. باکتری‌های موجود در پلاک با قندهایی که از غذاها و نوشیدنی‌ها به‌دست می‌آورند اسید تولید می‌کنند. این اسیدها به تدریج مینای دندان را فرسایش می‌دهند و باعث ایجاد حفره‌های کوچک (پوسیدگی‌ها) می‌شوند. در کودکان که مینای دندان نازک‌تر و حساس‌تر است این فرایند سریع‌تر پیشرفت می‌کند.
التهاب و مشکلات لثه: پلاک دندانی که به‌طور مستمر باقی بماند، می‌تواند منجر به التهاب لثه‌ها شود. در کودکان التهاب لثه معمولاً با علائمی همچون قرمزی، تورم و خونریزی همراه است. اگر این التهاب درمان نشود ممکن است به بیماری‌های لثه‌ای پیشرفته تبدیل شود که در بزرگسالی مشکلات جدی‌تری ایجاد خواهد کرد.
بوی نامطبوع دهان: فعالیت مداوم باکتری‌ها در پلاک دندانی باعث تولید ترکیباتی می‌شود که موجب بوی نامطبوع دهان می‌گردد. این مشکل نه تنها از نظر بهداشتی ناخوشایند است، بلکه می‌تواند بر اعتماد به نفس کودک تأثیر منفی گذاشته و روابط اجتماعی او را تحت تأثیر قرار دهد.
افزایش حساسیت دندان‌ها: تحلیل مینای دندان به‌دلیل اسیدهای تولیدشده از پلاک می‌تواند موجب افزایش حساسیت دندان‌ها در کودکان شود. حساسیت دندان‌ها به‌ویژه هنگام مصرف غذاهای سرد یا داغ، درد و ناراحتی ایجاد می‌کند که می‌تواند روزمرگی کودک را تحت تأثیر قرار دهد.
روش های درمان پلاک دندان در کودکان
در صورتی که پلاک دندانی به‌طور مداوم بر روی دندان‌ها باقی بماند، به تدریج سخت شده و به جرم دندان تبدیل می‌شود که تنها با مراجعه به دندانپزشک قابل تمیز کردن است. برخی از روش‌های درمان پلاک دندان کودکان عبارتند از:
پاکسازی حرفه‌ای دندان‌ها: دندانپزشک می‌تواند با استفاده از ابزارهای خاص پلاک و جرم‌های دندانی را از بین ببرد. این فرایند معمولاً در مطب دندانپزشکی انجام می‌شود و نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان‌های کودکان دارد.
استفاده از دهان‌شویه‌های ضدباکتری: دهان‌شویه‌های ضدباکتری می‌توانند با کاهش تعداد باکتری‌ها در دهان به جلوگیری از تشکیل پلاک دندان کمک کنند. استفاده از این دهان‌شویه‌ها بهتر است تحت نظر دندانپزشک انجام شود.
فلوراید درمانی: فلوراید درمانی به تقویت مینای دندان کمک کرده و از پوسیدگی آن جلوگیری می‌کند. دندانپزشکان می‌توانند از محصولات حاوی فلوراید برای درمان پلاک دندانی در کودکان استفاده کنند.
سخن پایانی
پلاک دندان در کودکان یکی از مشکلات رایج دهان و دندان است که اگر نادیده گرفته شود، می‌تواند منجر به عوارضی مانند پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه گردد. رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌تواند از تشکیل پلاک دندان جلوگیری کند. همچنین درمان پلاک دندان باید تحت نظر دندانپزشک انجام شود تا از بروز مشکلات بیشتر در آینده جلوگیری گردد. حفظ سلامت دهان و دندان از دوران کودکی به بهبود کیفیت زندگی کودکان کمک می‌کند و در بزرگسالی مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کند.
کامنتی ثبت نشده است